Bewust afscheid nemen van je kindje in je buik: zwangerschap afbreken of uitdragen?
Wanneer we zwanger zijn, hopen we allemaal dat we uiteindelijk een gezond kindje in onze armen kunnen houden. We dromen over een toekomst met dit kindje – grote dromen, kleine dromen. We voelen al van alles voordat we ook maar een hartje hebben horen kloppen.
Dat is wat ik iedereen toewens: een zwangerschap vol rust, vertrouwen en in liefdevolle verbinding met je kindje.
Maar soms loopt het anders.
Soms krijg je bij een echo dat ene verwoestende bericht: je kindje heeft een afwijking die niet met het leven verenigbaar is. Het zal nooit zelfstandig kunnen leven. En ineens bevind je je in een nachtmerrie die je je nooit had kunnen voorstellen.
Een hartverscheurende keuze: zwangerschap afbreken of uitdragen?
Wanneer je hoort dat je kindje niet levensvatbaar zal zijn, komt er vaak een keuze op je af waar geen goed of fout aan zit – alleen hartzeer: de zwangerschap nu afbreken of de zwangerschap uitdragen en ‘de natuur zijn gang laten gaan’.
Het is een afschuwelijk ingewikkelde keuze. En wat het zo zwaar maakt, is dat er geen universeel juiste beslissing bestaat. Alleen een juiste beslissing voor jou, op dit moment, in jouw unieke situatie. En die mag je in alle rust nemen.
In het 3e filmpje in de serie ‘Met lege handen’ op mijn YouTube kanaal vertel ik het verhaal van Marinke, die bij een zwangerschap van 23 weken de moeilijke keuze moesten maken om hun kindje, dat door een ernstige chromosoomafwijking nooit levensvatbaar zou zijn, geboren te laten worden. Hoe houd je vertrouwen, zeker als je daarna ook nog een miskraam krijgt?
Er zijn verschillende factoren die meewegen in de keuze om de zwangerschap al dan niet af te breken:
- Hoe gaat het fysiek met de moeder?
- Wat doet het mentaal met de moeder en haar eventuele partner?
- Hoe is de impact op het gezin, bijvoorbeeld op andere kinderen?
- Welke medische mogelijkheden of beperkingen zijn er?
- En, heel belangrijk: welke wensen heb je rondom het afscheid?
Op de medische en fysieke kanten ga ik in dit blog niet in detail in. Daar zijn zorgprofessionals voor die je kunnen begeleiden.
Maar over dat laatste – het bewust en liefdevol afscheid nemen – wil ik wél iets met je delen. Want dat verdient aandacht, tijd en ruimte.
Bewust afscheid nemen: een begin van rouwen in liefde
Wanneer je weet dat je kindje het leven buiten de baarmoeder niet zal overleven, begint het rouwproces al tijdens de zwangerschap.
En hoe paradoxaal het ook klinkt: juist in deze verdrietige tijd kun je momenten van diepe verbinding ervaren.
Door bewust afscheid te nemen, geef je betekenis aan het korte leven van je kindje. Je laat zien: jij was gewenst, jij bent geliefd, jij doet ertoe.
Een zwangerschap die eindigt in verlies, verdient net zoveel aandacht als elke andere zwangerschap. Misschien zelfs meer.
Want hier leef je toe naar een geboorte én een afscheid. Tegelijkertijd.
Verweven in plaats van loslaten
De Belgische rouwdeskundige Manu Keirse zei het zo mooi: verlies overleven is niet loslaten, maar anders vasthouden.
Je kindje blijft voor altijd een deel van jou, van jullie gezin. Het verlies zal niet verdwijnen, maar het mag wel verweven raken in je leven.
Bewust afscheid nemen helpt bij die verweving.
Het maakt het mogelijk om de herinnering aan je kindje een plek te geven, om met zachtheid terug te kijken – hoe pijnlijk ook – en om verder te leven met liefde in plaats van met alleen maar leegte.
De vier rouwtaken: waarom bewust afscheid nemen belangrijk is
Manu Keirse beschrijft vier rouwtaken die helpen om verlies te integreren in je leven:
- Onder ogen zien van de werkelijkheid van het verlies
- Ervaren van de pijn van het verlies
- Je aanpassen aan een leven waarin dit kindje er niet meer is
- Opnieuw leren genieten van het leven, terwijl je je kindje in je hart meedraagt
De eerste twee taken komen meteen naar voren zodra je voor de keuze staat: zwangerschap afbreken of uitdragen.
Wat je ook kiest, je weet dat je afscheid moet nemen van dit kindje. En dat doet pijn.
Soms lijkt het of meteen afbreken ‘makkelijker’ is, sneller over. Maar dat is niet per se zo. Zeker niet op de langere termijn.
Tijd nemen om te voelen wat er werkelijk gebeurt, helpt om later met mildheid terug te kijken op deze intense periode.
Tips voor bewust en liefdevol afscheid nemen
Bewust afscheid nemen begint al tijdens de zwangerschap, hoe kort deze ook nog duurt.
Hier zijn enkele suggesties om dat proces vorm te geven op een manier die bij jou past:
1. Verzamel tastbare herinneringen
Welke herinneringen wil je nog maken met je kindje? Denk aan:
- Een afdruk van je buik
- Echo-foto’s
- Een dagboekje waarin je je gedachten en gevoelens opschrijft
- Een knuffeltje of kledingstuk dat je bij je kindje wilt leggen
- Een armbandje of sieraad dat je later altijd kunt dragen
2. Verbind je bewust met je kindje
Leg je handen op je buik. Alleen of samen met je partner. Praat tegen je kindje.
Vertel wat je voelt, wat je had gehoopt, hoe intens je van hem of haar houdt.
Misschien voel je zelfs een boodschap terug – iets wat je helpt om de juiste beslissing te nemen.
3. Betrek je omgeving – als dat goed voelt
Wil je andere kinderen, grootouders of dierbare vrienden betrekken bij dit afscheid?
Het kan helend zijn om je verdriet te delen, om samen te huilen, stil te zijn, of juist woorden te geven aan wat er gebeurt.
Geef jezelf toestemming om hierin je eigen pad te volgen.
4. Denk na over de geboorte
Hoe wil je dat de geboorte verloopt? Wie wil je erbij? Hoe wil je dat het kindje wordt opgevangen? Wil je foto's maken? Rituelen uitvoeren? Geef je wensen door aan je zorgverleners zodat zij jou hierin kunnen ondersteunen.
5. Voorbereiden op een afscheidsmoment
Wil je een afscheidsbijeenkomst organiseren? In intieme kring of juist met iedereen die jullie lief is?
Soms helpt het om dit voor de geboorte al te bespreken, omdat er na de bevalling vaak weinig energie en overzicht is.
Maar ook hier geldt: niets moet, alles mag. Volg jouw tempo.
Tijd nemen is niet zwak, maar krachtig
Soms voel je druk om snel te beslissen. Vanuit de medische wereld, vanuit je omgeving of vanuit jezelf. Maar weet: je hoeft niet meteen te weten wat je moet doen.
Tijd nemen om stil te staan bij wat er gebeurt, is geen zwakte. Het is een teken van liefde. Van zorg. Van bewust ouderschap, ook als je weet dat je dit kindje nooit levend in je armen zult houden.
Ik gun jou – en jullie als ouders – de ruimte om te rouwen, om lief te hebben, om betekenis te geven aan dit korte leven. Want hoe klein ook, dit kindje heeft impact. En mag herinnerd worden. In liefde.
Als er ooit een volgende zwangerschap komt...
Misschien kun je je het nu nog niet voorstellen, maar er kan een moment komen waarop je opnieuw zwanger raakt. Dat kan heel spannend zijn en ook pijnlijk, omdat het verlies weer voelbaar wordt. Maar juist als je bewust hebt stilgestaan bij dit verlies, kan er ook ruimte ontstaan voor een nieuw begin.
Niet als vervanging, maar als toevoeging.
Een kindje verliezen verandert je voor altijd. Maar het betekent niet dat je hart niet opnieuw open kan gaan.
Sterker nog: bewust rouwen maakt bewust liefhebben weer mogelijk.
Ieder kind verdient een liefdevol welkom – ook als dat welkom maar heel even duurt.
Sta jezelf toe om stil te staan. Om te voelen. Om herinneringen te maken. En om op jouw manier afscheid te nemen. In liefde.